dijital göçebe Olarak Bali’de Yaşamak: Vize, Coworking ve Günlük Hayat Rehberi

Merhaba, ben Sen Esat. 30 yaşında bir Türk gezgin ve dijital göçebe olarak son 6 senenin 4’ünü Bali’de geçirdim. Freelance grafik tasarımcıyım ve remote çalışmanın hem özgürlüğünü hem de zorluklarını bizzat yaşadım. Bali, dijital göçebeler için bir cennet gibi görünse de, işin içinde vize süreçleri, internet problemleri ve yaşam maliyeti gibi gerçekçi zorluklar var. Bu yazıda, Bali’de dijital göçebe olarak yaşamak isteyenler için adım adım bir rehber hazırladım. Vizeden coworking alanlarına, bankacılıktan günlük hayata kadar kendi deneyimlerimi ve öğrendiklerimi paylaşacağım. Hazırsan, başlıyoruz!

1. Bali’ye Gelmeden Önce: Vize ve Hazırlık Süreci

Bali’ye gelmek istiyorsanız, ilk iş vize konusunu çözmek. Endonezya, Türk vatandaşlarına 30 günlük vizesiz giriş hakkı tanıyor. Ama eğer benim gibi uzun süre kalmayı planlıyorsanız, bu süre yetmez. Ben ilk geldiğimde 30 günle başladım, sonra Sosial/Budaya Vizesi (B211A) denen 60 günlük vizeyi alarak kalmaya devam ettim. Bu vizeyi 4 kez uzatabiliyorsunuz, toplamda 6 ay kalabiliyorsunuz. Şimdi adım adım süreci anlatıyorum:

• Adım 1: Sosial/Budaya Vizesi için bir sponsor gerekiyor. Bu genelde bir vize ajansı oluyor. Ben Bali’deki “Bali Visa Extension” adlı bir ajansla çalıştım. Ücret: 2.800.000 IDR (yaklaşık 180 USD) (2023 fiyatı).
• Adım 2: Gerekli belgeleri hazırlayın: Pasaport fotokopisi, uçak bileti rezervasyonu ve sponsor mektubu (ajans sağlıyor).
• Adım 3: Vize başvurunuzu ajans üzerinden online yapıyorsunuz. İşlem 5-7 iş günü sürüyor. Onay gelince Endonezya’ya girişte vizeyi alıyorsunuz.
• Adım 4: Bali’ye vardığınızda, ilk 60 gün dolmadan uzatma için imigrasyon ofisine gidiyorsunuz. Her uzatma 800.000 IDR (yaklaşık 50 USD).

Dikkat: Vize işlerini kesinlikle ajansla yapmanızı öneririm. Kendim denedim, Jakarta’da imigrasyon ofisinde 5 saat bekledim ve sonuç alamadım. Ajanslar bu işi hızlandırıyor (tabii ki bir ücret karşılığında). Ayrıca, vize kurallarının değişebileceğini unutmayın. Güncel bilgi için Endonezya Konsolosluğu’nun resmi sitesine göz atın: kemlu.go.id.

2. Bali’de konaklama ve Yaşam Maliyeti

Bali’de yaşam maliyeti, nerede kaldığınıza ve nasıl bir yaşam tarzı seçtiğinize bağlı. Ben ilk yıl Canggu’da kaldım, sonra Ubud’a taşındım. Canggu daha havalı, plajlara yakın ama pahalı. Ubud ise daha sakin ve uygun fiyatlı. Aylık yaşam maliyetimi bir tabloyla özetliyorum:

Harcama Türü	Canggu (USD)	Ubud (USD)
Kiralık Ev (1 yatak odalı villa/stüdyo)	400-600	250-400
Yemek (günde 3 öğün, yerel restoranlar)	150-200	100-150
Motosiklet Kiralama (aylık)	50	50
İnternet (evde veya coworking)	30-50	20-40
Toplam Aylık Masraf	630-900	420-640

Konaklama için Airbnb veya yerel Facebook gruplarını kullanıyorum. “Bali Housing” gibi gruplarda uygun fiyatlı yerler bulabilirsiniz. Ben şu an Ubud’da aylık 300 USD’ye küçük bir villa kiralıyorum. Havuz yok ama doğanın içinde, huzurlu bir yer. (Havuzlu villalar genelde 500 USD’den başlıyor.)

Pratik İpucu: Uzun dönem kiralamalarda pazarlık yapın. 6 aylık veya 1 yıllık anlaşmalarda genelde %10-15 indirim alabiliyorsunuz.

3. Coworking Alanları ve İnternet: Nerede Çalışıyorum?

Bali, dijital göçebeler için coworking cenneti. Ama dürüst olayım, ilk başlarda evde çalışmayı denedim ve internet yüzünden çıldırdım. Bali’de ev interneti genelde yavaş ve kesintili. Bu yüzden coworking alanlarına yöneldim. En çok kullandığım yerler:

• Hubud (Ubud): Günlük 150.000 IDR (10 USD), aylık 2.500.000 IDR (160 USD). Sessiz, profesyonel bir ortam. İnternet hızı: 50 Mbps (genelde stabil).
• Dojo Bali (Canggu): Günlük 200.000 IDR (13 USD), aylık 3.000.000 IDR (190 USD). Havuz var, ortam daha sosyal. İnternet hızı: 40-60 Mbps.

Bir süre sonra coworking masraflarını kısmak için yerel kafelerde çalışmaya başladım. Ubud’da “Anomali Coffee” gibi kafeler hem uygun fiyatlı hem de interneti iyi. Günde 2 kahveye 50.000 IDR (3 USD) ödeyerek saatlerce çalışabiliyorum. Aylık 50-60 USD tasarruf ettim. (Tabii kahve bağımlısı oldum, o ayrı mesele.)

Dikkat: Kafelerde çalışırken prize yakın oturun. Bali’de elektrik kesintileri sık oluyor ve laptop şarjınız bitmesin.

4. Bankacılık ve Para Transferi: Wise mı, Yerel Banka mı?

Dijital göçebe olarak en büyük dertlerden biri para transferi ve bankacılık. Türkiye’den gelen gelirimi nasıl kullanacağım, Bali’de nasıl ödeme yapacağım derken epey araştırma yaptım. İlk başlarda Papara kullandım ama döviz kuru farkı ve transfer ücretleri canımı sıktı. Sonra Wise’a geçtim ve 2 yıldır memnunum. Neden mi?

• Wise ile transfer ücretleri düşük (genelde 1-2 USD).
• Döviz kuru piyasaya yakın, bankalara göre daha avantajlı.
• Bali’de ATM’den para çekerken Wise kartımı kullanıyorum, komisyon az.

Bali’de yerel bir banka hesabı da açtım (Bank Mandiri). Yerel ödemeler ve kira için kullanışlı. Hesap açmak ücretsiz ama ilk para yatırma zorunluluğu var: 500.000 IDR (30 USD). Banka kartı ücreti yıllık 50.000 IDR (3 USD).

Pratik İpucu: Wise ile büyük transferler yapın, küçük miktarlarda ATM çekimi daha pahalıya geliyor. Ayrıca Bali’de nakit kraldır. Çoğu yerde kart geçmiyor, yanınızda her zaman 200.000-300.000 IDR (13-20 USD) bulundurun.

5. sigorta ve Sağlık: Kendinizi Güvenceye Alın

Bali’de sağlık hizmetleri genelde uygun fiyatlı ama ciddi bir durum olursa hazırlıklı olmanız lazım. Ben ilk yıl sağlık sigortası olmadan yaşadım ve bir motosiklet kazası sonrası hastane masrafı olarak 3.000.000 IDR (190 USD) ödedim. Bu olaydan sonra sigortaya karar verdim. Dijital göçebeler için SafetyWing sigortasını kullanıyorum. Aylık 45 USD, dünya çapında geçerli ve acil durumları kapsıyor. Detaylı bilgi için: safetywing.com.

Yerel hastanelerden BIMC Hospital (Kuta ve Nusa Dua’da var) güvenilir ama pahalı. Küçük rahatsızlıklar için yerel klinikler (Ubud’da “Ubud Care Clinic” gibi) daha uygun. Bir muayene genelde 200.000 IDR (13 USD).

Dikkat: Bali’de motosiklet kazaları çok yaygın. Sigortanızın kaza durumlarını kapsadığından emin olun. Ayrıca tropikal hastalıklar (Dengue ateşi gibi) için sivrisinek kovucu kullanın.

6. Vergi ve Yasal Durum: Türkiye ve Bali Arasında Ne Yapmalı?

Dijital göçebe olarak vergi konusu kafa karıştırıcı. Türkiye’de freelancer olarak çalışıyorum ve gelirimi Türkiye’deki bir şahıs şirketi üzerinden beyan ediyorum. Bali’de vergi ödemiyorum çünkü burada resmi bir gelirim yok. Ama bu konuda net bir şey söyleyemem, çünkü her ülkenin vergi yasaları farklı. Türkiye’de vergi beyanı için bir muhasebeciyle çalışıyorum, yıllık 2.000-3.000 TL ödüyorum. Bali’de uzun süre kalıyorsanız, Endonezya’da vergi mükellefi olup olmayacağınızı öğrenmek için bir avukata veya danışmana sormanızı öneririm.

Dikkat: Vergi ve yasal konularda asla riske girmeyin. Hem Türkiye hem de Endonezya yasalarını ihlal etmek başınızı ağrıtabilir. Mutlaka bir muhasebeci veya avukatla konuşun.

Sonuç: Bali Dijital Göçebeler İçin Gerçekten Cennet mi?

Bali’de yaşamak hem harika hem de zorlayıcı. Doğası, kültürü ve dijital göçebe topluluğu inanılmaz motive edici. Ama vize süreçleri, internet kesintileri ve kültürel farklar bazen sabrınızı zorlayabilir. Benim için Bali, özgürlüğü ve ilhamı bir arada sunuyor. İlk geldiğimde her şey karmaşıktı ama zamanla sistemi çözdüm. Yukarıdaki rehber, benim 4 yıllık deneyimimin özeti. Eğer Bali’ye gelmeyi düşünüyorsanız, planlı olun, sabırlı olun ve bu tropikal adanın tadını çıkarın.

Sorularınız varsa yorumlarda sorabilirsiniz, elimden geldiğince cevaplarım. (Ya da bir kahve içmeye Bali’ye gelin, Ubud’da buluşuruz!)